İŞLETİM SİSTEMLERİ
İşletim Sistemi Nedir?
Konuşma dilinde bu terim genellikle bilgisayar satın alındığında üzerinde gelen tüm yazılımlar için kullanılır.
İşletim sistemi, bütün diğer yazılımların belleğe, girdi/çıktı aygıtlarına ve dosya sistemine erişimini sağlar. Birden çok program aynı anda çalışıyorsa, işletim sistemi her programa yeterli sistem kaynaklarını ayırmaktan ve birbirleri ile çatışmamalarını sağlamaktan da sorumludur.
2006 yılı itibarı ile, en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri iki ana grupta toplanabilir: Microsoft Windows grubu ve UNIX benzeri işletim sistemlerini içeren grup (bu grup içinde pek çok Unix versiyonu, Linux ve Mac OS X sayılabilir).
UNIX, akademik çevrelerde ve sunucu olarak kullanılmaktayken, Windows ise evde ve ofislerde masaüstünde tercih edilmektedir. Masaüstü bilgisayarlarında Windows, diğer işletim sistemlerinden çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır ve çeşitli araştırmalar Windows’un masaüstünde pazar payının %90 ile %98 arasında olduğunu göstermektedir. Linux web sunucularında yaygın olarak kullanılmaktayken, evlere ve ofis masaüstlerine de yavaş yavaş girmektedir. UNIX’in ana kısımlarından yararlanan Mac OS X ve onun öncülleri ise daha çok masaüstü yayıncılıkta kullanılmaktadır.
Anabilgisayarlar ve gömülü sistemler ise çoğu Windows ve UNIX’le doğrudan bağlantısı olmayan pek çok değişik işletim sistemi kullanmaktadır.
İşletim sistemlerinden bazıları
DOS
GNU/Linux
Mac OS
Windows
Pardus
Ubuntu
UNIX Başlıca kullanılan ya da bilinen işletim sistemleri.
Diğerleri:
A- Açık Kaynak Kodlu Olanlar
FreeDos32
GNU/Hurd
Haiku
NetBSD
ReactOS
B- Kapalı Kaynak Kodlu Olanlar
AmigaOS
IRIX
MacOS
QNX
Solaris
ZetaOS
İşletim sistemi türleri ve terminoloji
Bir işletim sistemi, kavramsal olarak, üç grupta toplanabilecek bileşenlerden oluşur: kullanıcı arayüzü (bu bir grafik kullanıcı arayüzü ve/ya da komut satırı yorumlayıcısı [”kabuk” da denir] olabilir), alt düzey sistem fonksiyonları, ve bir çekirdek. Çekirdek, işletim sisteminin kalbidir. Adından da anlaşılabileceği gibi, “kabuk”, çekirdeğin çevresini sararken, donanımla iletişim kurmak da çekirdeğin işidir.
Donanım Çekirdek Kabuk Uygulamalar
Kimi işletim sistemlerinde kabuk ve çekirdek tümüyle ayrı bileşenlerken, kimilerinde bu ayrım yalnızca kavramsaldır.
Çekirdek tasarımları monolitik çekirdekler, mikroçekirdekler ve ekzoçekirdekler olarak üç ana gruba ayrılabilir. UNIX ve Windows gibi geleneksel ticari sistemler ve Linux gibi daha yeni yaklaşımlar monolitik çekirdek kullanırken, QNX, BeOS, Windows NT gibi yeni sistemlerin çoğu mikroçekirdek yaklaşımını kullanır. Araştırma amacıyla geliştirilen işletim sistemlerinin çoğu da mikroçekirdek kullanırlar. Ekzoçekirdekler ise henüz araştırma aşamasındadır.
GÜVENLİK PROGRAMLARI
ANTİVİRÜS PROGRAMLARI
Antivirüs bilgisayarınızın zararlı programlardan korumak için hazırlanan güvenlik yazılımlarına denir. Antivirüs programları genel olarak zararlı programları bulup yok etmekle görevli olsada bilgisayar kullanıcılarının tercihlerine göre görevleri vardır.Örneğin çoğu antivirüs otomatik görevler olsada bunun yanında virüs ve zararlı kodlar bulunduğunda kullanıcıya bu kodu içeren program için ne yapılması gerektiğinide sorar.
Bazı virüslerin verdiği zararlar geri dönüşümü mümkün olmayan hatalara neden olabilir, bu yüzden her bilgisayarda güncel ve lisanslı bir antivirüs programı bulunması gerekmektedir.
Birçok bilgisayar kullanıcısı bilgisayarlarına yükledikleri antivirüs programlarının onu tamamen koruyacağını sansada bu mümkün olan bir durum değildir, antivirüs programları güncel tutuldukları sürece bilgisayarları koruyabilirler bunun yanında henüz antivirüsler tarafından tanınmayan ve yayılmamış olan bir virüsün antivirüsler tarafından yakalanması mümkün değildir. Bu yüzden bilgisayar kullanımı konusunda kullanıcıların bilinçlenmesi son derece önemlidir, çoğu virüs bilinmeyen kullanıcılardan gelen mail, dosya vb. şekillerde bulaşmakta ve sistemlere zarar vermektedir…
Antivirüs programları tek başlarına tam bir güvence sağlayamazlar bunun yanında, antispyware, firewall gibi güvenlik yazılımları da kurulmuş ve güncel tutuluyor olması gerekmektedir.
Virüsler Nasıl Tespit Edilir?
Antivirüs programları bilgisayara kurulduktan sonra aktif şekilde düzenli güncellemeleri yapıldığı sürece en etkili virüs tespiti yöntemidir. Ancak günümüzde daha farklı yaklaşımlar da bulunmaktadır.
“Online tarayıcılar” antivirüs programına bütçe ayırmak istemeyen ve sürekli olmasa da bilgisayarında tarama yapmak istiyen kullanıcılar için antivirüs programları yazan şirketlerin sunduğu bir hizmettir. Bilgisayardaki tüm dosyaları uzaktan tarayan bir yapısı vardır. “Bilgisayardan bilgi alıyor mu?” konusunda sorular olsada, sonuçları başarılı sayılmaktadır.
Antivirüs Programlarının Yapıları Nedir?
Scanners: Virüsleri izlerine göre arayıp bulurlar ve imha ederler. Güncelleme gerektiren bu tarama sistemi kullanıcı açısından en rahat ve kullanışlı olanıdır.
Checksummers: Standart işletim sistemi dosyalarının boyut değişikliklerini virüs olarak yorumlarlar. Sistem dosyalarında yapılacak değişiklikleri iyi bilen bir kullanıcı için faydalı bir yapıdır.
Heuristics: Virüslerin karakteristik yapısı bu programlarda genel hatlarıyla tanımlanır. Ancak son nesil virüsler burada kullanılan mantıkları çözerek yazıldığından bazen yetersiz kalmaktadır.
Antivirüs Programı Çalışma Yöntemi Nedir?
Virüs örüntüsü (virus pattern) virüsü tanımlayan kısa “binary” koddur. Antivirüs programları bilgisayardaki tüm dosyalarda tarayıcısı yardımıyla virüs örüntüsünü arar. Virüsü bulduğunda; karşılaşılan durum için veritabanında tanımlanmış olan işlemleri yapar. Bu nedenle güncellenmiş bir antivirüs programı yeni çıkan virüslere karşı kullanıcının elindeki tek savunmadır.
Dünyada Ve Türkiyede En Çok Kullanılan Antivirüs Programları Nelerdir?
-Kaspersky Antivirüs
-NOD32 Antivirüs
-BitDefender Antivirüs
-Trend Micro Antivirüs
-McAfee Antivirüs
-AntiVir Antivirüs
-Norton Antivirüs
-Avast Antivirüs
-AVG Antivirüs
-Panda Antivirüs
-F-Secure Antivirüs
-ClamAV Antivirüs
-BullGuard Antivirüs
-eturst ez Antivirüs
-Sophos Antivirüs
-Norman Antivirüs
-RAV Antivirüs
-Dr Solomon’s Antivirüs
ANTİ SPYWARE, ANTİ TROJAN PROGRAMLARI
Spyware nedir ?
Spyware veya Türkçe ismi ile casus programlar bilgisayarınızda casusluk yapmak için yaratılmış programlardır.
Bu programlar kullandığınız masum görünen ve genelde internetten "bedava" diye reklamını görüp indirdiğiniz programlar ile bilgisayarınıza bulaşan programcıklardır.
Bu spyware / casus programların bilgisayarınıza tehlikesi casusluk derecelerine göre değişir:
Casusluk yaptıkları konular nispeten masum olarak adlandırılabilecek olan "hangi siteye gidiyor, ne kadar orada kalıyor" gibi bilgilerden daha ciddi olan bilgisayarınızın kurulum şifreleri veya kullandığınız kredi kartı bilgilerini edinerek bunları program yazıcılarına postalamaya kadar varabilen her türlü casusluk örneklerini kapsayabilirler.
Spyware veya casus programların en tehlikelileri sizin bilgisayar ve/ya internet ayarlarınızı kendi istedikleri gibi değiştirirler ve mesela sizleri kendi istedikleri sitelere yönlendirirler, bazıları bununla da yetinmeyip internet başlangıç sayfanızı kendi istedikleri gibi değiştirirler hatta bazen bilgisayarda karşınıza nereden geldiğini bilmediğiniz ve anlayamadığınız reklam içerikli pencereler çıkarırlar. Bunlara Adware 'de denir, çünkü her ne kadar casus programlar gibi casusluk yapıyor olsalar da, bunun yanında ayrıca birde bilgisayarınızda reklama yönelik oynamalar yapmaktadırlar. Ayrıca ne yazık ki bu açılan reklamlar her zaman masum denecek türden reklamlar değildirler. Birden bilgisayarınız açıkken görmek istemeyeceğiniz fotoğraf ve yazılar karşınızda belirebilir. O anda arkadasınız, iş arkadasınız, patronunuz, eşiniz, anne veya babanız bunu görürse bulunduğunuz durumu açıklamakta zorlanabilirsiniz.
Tabi bunlardan daha da tehlikeli olanları da vardır mesela bu türün en tehlikelileri olarak nitelendirilmesi mümkün olan Dialer programlara değinmeden edemeyeceğiz. Telefon hattı üzerinden internete bağlananlar için bu dialer programlar bilgisayarınızın internet bağlantı ayarlarını değiştirerek sizi ödemeli bir telefon hattına yönlendiren programlardır. Siz bu dialer programlar bulaştığı esnada her zamanki gibi internete bağlanırken eve şişik bir telefon faturası gelince şoke olursunuz, çünkü faturanız birden belki de 10 katı ile artmıştır. Bunun nedeni bu bilgisayarınıza bulaşan dialer programlar internete bağlandığınız numarayı biraz önce belirttiğimiz gibi ücretli bir yurtdışı hattı veya 900lü bir hat ile değiştirip sizi her internete girişinizde bu ücretli hatlar aracılığı ile internete bağlamıştır.
Trojan Nedir ?
Trojan (Truva atı); iki kısımdan oluşan ve bilgisayarları uzaktan kumanda etme amacıyla yazılmış programlardır.
Bu program sayesinde windows kullanmaya yeni başlayan bir insan bile bilgisayarınızda bir çok yetkiye sahip olabilir. Bu tip programlar genelde kendini hacker sanan insanlar tarafından kullanılıyor ancak gerçek hacker olupta bu trojanları kullanan insanlarda var fakat bu noktada olayın boyutu biraz değişiyor örneğin hackerlar Internetteki trojan bulaşmış bütün bilgisayarları (online olan) kullanarak büyük sitelere D.O.S attack yapıyorlar böylece bu sitelere erişimi uzun bir Zaman engelleyerek siteleri büyük zarara sokuyorlar.
Bu programların birinci kısmı uzaktaki bilgisayarı kontrol etmeye yararken diger kısmı ise uzaktan yönetilecek bilgisayarla kontrol kısmı arasında bağlantı kurmasını sağlayacak açıklık yaratır.Yani bizim problemimiz trojan programının bilgisayarımızda açık port bırakan kısmıyla ilgilidir.
TROJANLARIN BİLGİSAYARIMIZA BULAŞMASINI ENGELLEMEK
Öncelikle hiç bir trojan siz izin vermediğiniz takdirde sizin bilgisayarınızda çalışmaz yani sizin tanımadığınız kişilerden gelen hiç bir dosyayı almayın böylece trojanlardan kurtulmuş olursunuz. Fakat genelde trojan programları istenilen herhangi bir programın içerisine bulaştırılabildiği için siz farkında olmadan herhangi bir yerden yüklediğiniz program içinde bilgisayarınıza trojan almış olabilirsiniz bunu engellemenin en iyi yolu antivirus programları kullanmaktan geçiyor.
Örneğin AVP programıyla bilgisayarınıza bulaşan hem virusleri hemde trojanları engelleyebilirsiniz. Özet olarak tanımadığınız kişilerden (genelde irc ortamında) herhangi bir dosya almayarak (özellikle sonu .ini ve .exe olarak biten dosyaları) ve de kaliteli bir antivirus programı ve firewall programı kurarak trojan tehlikesini büyük ölçüde atlatmış olursunuz. NOT: Antivirus programları genelde yeni çıkan trojan ve virusleri tanımazlar.Bu yüzden kurduğunuz antivirus programının web sayfasını düzenli olarak ziyaret edip programınızı update etmeyi unutmayın.
BİLGİSAYARDA TROJAN OLUP OLMADIĞINI ANLAMAK
Bunu anlamanın bir çok yolu var. Örneğin: Bilgisayarımızda Kontrolumuz Dışında Çalışmalar Oluyorsa: Internetteyken siz herhangi bir işlem yapmamanıza rağmen bilgisayarınız bir şeyler yüklemeye devam ediyor, cd kapağınız açılıp kapanıyor, mouseunuzun isteğinizin dışında hareket ediyor, ekranınıza resim veya yazılar geliyorsa.. Yani bilgisayarınızda sizin kontrolünüz dışında herhangi bir olay gerçekleşiyorsa bilgisayranızda trojan vardır diyebiliriz ama yinede bu kesindir diye bir yargı verilemez. Anti Trojan Programı kullanmak: Bir anti trojan programıyla bilgisayarınızı scan ederek bilgisayarımızdaki trojanları bulabiliriz ancak genelde yeni çıkan trojanlar genelde bu tip programlarla bulunamıyor bu yüzden sürekli olarak programı resmi web sayfasından update etmekte yarar var. Bilgisayarımızda başlat (start) tuşundan programlar (programs) oradanda başlangıç (startup) tuşuna bastığımız zaman bilgisayarımızın açılışıyla birlikte çalısan programları görürüz eğer burda bizim kurmadığımız herhangi bir program varsa bu program bir trojan olabilir. Diğer ve en kesin yöntemlerden birisi ise dos moduna geçip komut satırında ntstat -a yazmaktır bu komut sizin bilgisayarınız internette kimlerle hangi porta bağlı olduğunu gösterir eğer bu program bilgisayarınızda çalışmıyorsa herhangi bir problem yok eğer örneğin 0.0.0.0:12345 gibi bir sonuç veriyorsa bilgisayarınızda netbus isimli bir trojan vardır. Bunu nerden anladın diyorsanız trojanlar bilgisayarımıza bağlanmak için bilgisayarımızda ki portları kullanırlar trojanlar arasından netbus ise bilgisayraımıza bağlanmak için 12345 portunu kullanır. Bunun gibi daha birçok port üzerinden çalışan trojanlarla karşılaşmak mümkündür
Bazı antispyware anti trojan programları;
- Ad-aware SE Personal Edition
Microsoft Anti-Spyware
Spyware Doctor
Spy Emergency
Spybot Search and Destroy
Malwarebytes Anti Malware
İNTERNET TARAYICILARI
İnternet tarayıcı nedir ?
Bir internet sitesine girmek için bilgisayarınızda bulunan mavi renkli e harfine basar, adres çubuğuna web adresine yazar ve ilgili siteye girersiniz. İşte siteye girmek için kullandığınız mavi renkli ikona sahip program bir internet tarayıcıdır. İnternet browser da denir. Birçok internet tarayıcı vardır. Mavi e şeklindekinin adı İnternet Explorer’dır. Dünyada en çok kullanılan browser internet explorerdır çünkü Windows işletim sistemiyle birlikte gelir. Eğer işletim sisteminiz Windows Xp ise sizin tarayıcınız standart olarak İnternet Explorer 6′dır. Eğer Windows Vista kullanıyorsanız İnternet Explorer 7 kullanıyorsunuz demektir. Aşağıdaki resimlerde bu tarayıcıların simgelerini görüyorsunuz.
Mozilla Firefox, Opera, Google Chrome, Safari isimli tarayıcılar da İnternet Explorerdan sonra en çok kullanıcıya sahip internet tarayıcılarıdır. Hepsi ücretsizdir ve hepsinin kendine has bazı özellikleri vardır. Bu yüzden hepsinin kendine göre bir hayran kitlesi vardır. Mesela ben Firefox’tan vazgeçemem.
Browser(web tarayıcısı) World Wide Web uzerinde dökümanların transfer edilip görüntülenmesini saglayan programlara verilen addır. İnternet explorer yoluyla erişebilecegimiz İnternet servisleri şunlar olabilir;
- WWW
- TELNET
- GOPHER
- WAIS
- FTP dir.
Bunlardan en çok kullanılanı WWW servisidir. Kısaca tanımlarsak ;
W W W, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, resim, ses, film, animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir.
Hiper ortam, bir dökümandan başka bir dökümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar (iç içe dökümanlar). Bu ortamdaki her veri (object), başka bir veriyi çağırabilir (link). Link, aynı döküman içinde başka bir yere olabildiği gibi,fiziksel olarak başka bir yerde (internet üzerindeki herhangi bir makinada) de olabilir. Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir Web Listeleyicisinde (Web Browser) görüntülenebilir. Web'in diğer bir işlevi de, öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp, gopher, news, waisgibi).
İnternet Explorer
Mozilla Firefox
Opera
Netscape
Google Chrome
Safari
|
